Ίων Δραγούμης: Ο Έλληνας που δολοφονήθηκε γιατί οραματίστηκε ένα εθνικό κράτος ελεύθερο και σοσιαλιστικό!

  

Ίων Δραγούμης: Ο Έλληνας που δολοφονήθηκε γιατί οραματίστηκε ένα εθνικό κράτος ελεύθερο και σοσιαλιστικό!

Σαν σήμερα, στις 31 Ιουλίου 1920, ο Ίων Δραγούμης δολοφονήθηκε στην Αθήνα από παρακρατικούς βενιζελικούς, λίγες ώρες μετά τη δολοφονική απόπειρα κατά του Ελευθέριου Βενιζέλου. Η Ελλάδα, εκείνη τη μέρα, δεν έχασε μόνο έναν διπλωμάτη, έναν διανοούμενο, έναν οραματιστή. Έχασε τον πιο αυθεντικό εκφραστή ενός εθνικού κράτους ανεξάρτητου, πολιτισμικού και κοινωνικά δίκαιου.

«Το έθνος πρέπει να βασιλεύει μόνο του, ελεύθερο, δυνατό, με την ψυχή του.»

(Όσοι Ζωντανοί, 1911)

Ο Δραγούμης απέρριπτε τον αστικό κομματισμό, τις ψευτοδιαιρέσεις "βενιζελικοί - βασιλικοί" και κάθε υποταγή του κράτους σε ξένες δυνάμεις. Στο όραμά του, το κράτος είναι το οργανωμένο σώμα του έθνους, και όχι εργαλείο των λίγων ή της πλουτοκρατίας.

«Το κράτος που δεν εκφράζει το έθνος είναι βάρος. Καλύτερα να μην υπάρχει τέτοιο κράτος.»

(Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα, 1907)

Οραματιζόταν μια Ελλάδα σοσιαλιστική, αλλά όχι με την έννοια του μαρξιστικού διεθνισμού. Τον ενδιέφερε ο κοινωνικός σοσιαλισμός του Έθνους, ο «λαϊκός σοσιαλισμός», όπως λέει χαρακτηριστικά στη Σαμοθράκη:

«Ο σοσιαλισμός πρέπει να γίνει εθνικός, ελληνικός· να πηγάζει από την ψυχή της ράτσας και όχι από ξένες προκηρύξεις.»

(Σαμοθράκη, 1909)

Σε αντίθεση με τα μαρξιστικά δόγματα, έβλεπε τη σύνθεση του ελληνικού λαού ως οργανική κοινότητα — και όχι ταξική αντιπαράθεση. Ήθελε την εργασία να τιμάται, το κεφάλαιο να ελέγχεται και το κράτος να υπηρετεί την κοινότητα:

«Η εργασία δεν είναι προϊόν ούτε εμπορεύσιμο. Είναι τιμή και υποχρέωση του Έλληνα.»

(Όσοι Ζωντανοί, 1911)

«Αν το κράτος δεν οργανώνει τον λαό και δεν του δίνει νόημα, τότε δεν είναι κράτος, είναι σχήμα ξενικό.»

(Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα, 1907)

Η δολοφονία του ήταν πολιτική εκκαθάριση. Ο Δραγούμης είχε ενοχλήσει όλους: και τον Βενιζέλο, και τη μοναρχία, και τους μεγαλοαστούς. Ήταν ένας Έλληνας επαναστάτης, όχι κομματικός, αλλά εθνικός και λαϊκός.

«Δεν είμαι ούτε βενιζελικός ούτε βασιλικός. Είμαι Έλληνας. Αυτό φτάνει.»

(Ημερολόγιο, 1919)

Σήμερα, που το ελληνικό κράτος φαίνεται να λειτουργεί ως διοικητής αλλότριων συμφερόντων και όχι ως έκφραση του ελληνικού λαού, η σκέψη του είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Ο Ίων Δραγούμης δεν ήθελε την επιστροφή σε ένα παρελθόν νεκρό. Ήθελε ένα μέλλον ελληνικό, ένα σοσιαλιστικό έθνος με ψυχή και αξίες: 

«Το μέλλον του Ελληνισμού δεν είναι στις μηχανές, ούτε στους αριθμούς. Είναι στην πίστη, στη φυλή, στην ενότητα, στον κοινό σκοπό.»

(Όσοι Ζωντανοί, 1911)

Αιωνία η μνήμη σου, Ίων Δραγούμη. Για μια Ελλάδα λαϊκή, εθνική και ελεύθερη. Όπως την ονειρεύτηκες. Και όπως την χρωστάμε.

Εθνικό Πολιτικό Κίνημα Ιερός Λόχος 

Γραφείο Τύπου 

Αναφορές Έργων:

Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα (1907) – συλλογή άρθρων και στοχασμών για το έθνος, τον μακεδονικό αγώνα, την έννοια του εθνικισμού

Σαμοθράκη (1909) – πολιτικό-φιλοσοφικό μυθιστόρημα με σαφείς αναφορές στην εθνική αναγέννηση και τον εθνικό σοσιαλισμό

Όσοι Ζωντανοί (1911) – προσωπικά κείμενα, ημερολόγιο, στοχασμοί

Ημερολόγιο Ίωνος Δραγούμη (έκδ. Φ. Ν. Πολίτης, 1928–30) – αποσπάσματα από το προσωπικό του ημερολόγιο